Category: In Nederlands geschreven

De paradox van geluk

Voorjaarssneeuw, holten in de grond verstild tot witporseleinen kommen.

De paradox van geluk, Aminatta Forna, Nieuw Amsterdam 2018

Van sommige boeken is het makkelijk onthouden dat je ze hebt uitgekozen door een recensie, zeker als dat recent is gebeurd. Jammere in dit geval is dat ik niet weet wat mij aanstond in die recensie om dit boek te kiezen, en dat ik na het lezen van het boek nog steeds niet weet waarom die recensie schijnbaar zo positief was.

Het flauwste is dat dit boek niet slecht is: het is niet slecht geschreven, naar of saai. Er zijn elementen die het echt op hadden kunnen trekken naar een boek dat je de adem beneemt en je helemaal toegewijd maakt aan de levens van de hoofdpersonen. In plaats daarvan is de stijl zo koeltjes, de karakters zo passief dat het allemaal maar kabbelt.

En dat met een Amerikaanse die in Londen is gaan wonen om stadsvossen te onderzoeken. Een man die jarenlang in oorlogsgebieden heeft gewerkt met psyche en nu in Londen verschillende draden probeert op te pakken en aan andere eindjes te knopen. Een vermist kind, de verschillende klassen in de stad en de angst van de mens van ‘wilde natuur’. Er zijn verschillende onderwerpen en vraagstukken die interessant zijn en tot denken aanzetten, maar dan alweer uit beeld worden geschoven of halfhartig worden afgehandeld.

Niet elke auteur kan meerdere plots even succesvol jongleren en overeind houden. Als Aminatta Forna (of haar redacteur) wat duidelijker keuzes had gemaakt, hadden we de diepte in gekund. Nu is er alleen gedobber, met wat schouderophalen.

Dirty God

104 min.

Sommige titels onthoud je wel, maar je vergeet waarom je ‘m onthoudt. Met Dirty God wist ik het snel weer: de actrice heeft zichtbare brandwonden en dat was Nogal Een Ding toen de film uit kwam. Gezonde, slanke acteurs krijgen awards wanneer ze obees of gehandicapt doen voor een rol, maar de gehandicapte acteur krijgt maar weinig kans.

Enfin.

In de film zijn de brandwonden door zuur, een gebaar van een jaloerse vriend. En terwijl de kijker (deze dan) er snel aan went, kan Jade zich er niet bij neerleggen. Haar dochtertje schrikt van haar gezicht, ze wordt op straat beledigd en de leuke man die haar ook leuk vindt, kiest toch maar voor haar vriendin.

Dit alles moet opgelost worden met cosmetische chirurgie, al vinden haar artsen dit niet nodig. Marokko biedt een goedkope optie, maar dan weten we ondertussen al dat niets rechtlijnig is in het leven van Jade.

Dat betekent niet dat ze het niet blijft proberen, waardoor die lijnen wel geschapen móeten worden. Jade en haar pijnlijke geboetseer maken de film, waardoor ik ook gelijk het allerbeste voor haar acteur wens.

De laatste dagen van Emma Blank

89 min.

Er is helemaal niks met de hapsnap-films die je vermaken zolang ze duren en je vervolgens bent vergeten voor de aftiteling voorbij is. There’s a time and a place, enzo. Maar soms is een film die je een paar uur later nog laat fronzen of giechelen ook wel heel fijn.

laatste dagen vanHet mooie van deze film is dat elke paar minuten iets onthuld wordt waardoor je (zenuwachtig) moet lachen, maar het stopt zodra je het gaat verwachten. Wat is er hier dan wel aan de hand, en waarom weigert de film het makkelijk uit te leggen?

Emma Blank is een naar mens dat stervende is, en in haar huis door haar personeel wordt bediend (soort van). Het zijn de regelmatige onthullingen waardoor de film geen family epic blijkt maar meer een ..absurde samenscholing van clichés die in zo’n verhaal voorkomen? Misschien?

De karakters maken het er ook niet makkelijker op, afwisselend in irritant en meelijwekkend. Ook dat draagt bij aan het gevoel van vervreemding, hoor je bij een verhaal niet op z’n minst één iemand willen steunen?

En zo zit ik alweer te glimlachen door deze verzameling vreemde, nare vogels.

De laatste dagen van Emma Blank, Graniet Film 2009

Momo en de tijdspaarders

Lang, lang geleden, toen de mensen nog heel andere talen spraken, waren er in de warme landen al grote en prachtige steden.

Ten eerste vraag ik me af waarom Engelse titels veel meer woorden een hoofdletter geven dan Nederlandse. Toen realiseerde ik me ik dacht dat de auteur Michiel en niet Michael heette.

Tot slot sta ik er bij stil hoe kinderboeken soms betere, duidelijker boodschappen geven dan so called volwassen boeken. Het is hier simpel: wat gebeurt er als tijd letterlijk als geld wordt afgeschilderd? Er is geen ruimte meer om te leven, want dingen kunnen altijd sneller en al het ‘onnuttige’ wordt verwijderd. Inclusief plezier, liefde en rust. Steek die maar in je zak.

Daarnaast is er een vreemde eend in de bijt als hoofdpersoon om te laten zien dat het niet allemaal volgens de norm hoeft, en een grote liefde voor verhalen tellen, vrij spelen en zelf uitzoeken wat je leuk vindt, wat kan en wat mag.

Oh, en dan ook nog even een filosofische dip richting het gebied van hoe de hemel er uitziet en wat tijd voor invloed er op heeft.

Kom daar maar eens mee in een volwassen roman.

Momo en de tijdspaarders, Michael Ende, Lemniscaat 1975

De mannen van Maria

We gingen om te baren, verscheept op bestelling van de heren ginds, zeven meisjes die vaak niet eens waren gekust.

Het verhaal van hoe ik aan dit boek ben gekomen is bijna net zo’n bevalling als alle reizen binnen dit boek – en het speelt zich af in de zeventiende eeuw ten tijde van de VOC. Dus nee, niet bepaald soepeltjes en vlot.

Was het de moeite waard? Nu lijkt het net alsof ik alle Nederlandse auteurs over één kam scheer, maar ook dit boek gaf mij weer het Hasse Simonsdochter-gevoel. Avontuur, en er zijn niet genoeg avontuurboeken voor volwassenen zonder dat er gelijk met kennis wordt gepatst of er meerdere wijze Levenslessen doorheen zijn gevlochten.

De mannen van Maria laat dat allemaal lekker links liggen. Natuurlijk, er is ongetwijfeld veel research gegaan in het verhaal van Maria van Aelst, de VOC, Batavia en de andere koloniën, maar het valt niet op. Het is allemaal een soepeltjes weggewerkt onderdeel van het verhaal: het opgroeien van een vrouw die in deze tijd op de Forbes-cover zou staan en wereldwijd bekend zou staan als self-made influencer.

Het verhaal moet even opwarmen, meerdere wegwerpopmerkingen á la “maar dat is niet belangrijk”/”dat is niet mijn verhaal”/”daar kan ik niets over zeggen” storen in het creëren van het plaatje van een niet al zo nette VOC-geschiedenis. Maar net zoals Maria zichzelf steeds verder ontwikkelt, vindt het verhaal haar weg ook op den duur.

De mannen van Maria, Anneloes Timmerije, Querido 2019

Pastorale

Oscar liet de woorden van de leraar los – hij wist alles al.

Ja, tsja, ja, wat is dit nu precies? Ook al zitten er een paar eeuwen tussen, deed Pastorale mij soms aan Hasse Simonsdochter denken. Misschien dezelfde omgeving plus dat typische ‘Ha, lekker Nederlands’-gevoel? Het is in ieder geval niet dat er veel meer overeenkomsten zijn.

In Pastorale gaat het om een kleine gereformeerde gemeenschap waar in/tegenaan Molukkers gedumpt zijn ten tijde van KNIL. Het woord segregatie valt maar een paar keer, maar alle acties spreken duidelijk genoeg: zowel de Molukse Nederlandsers als de inboorlingen beschouwen het als een tijdelijke situatie.

Daarnaast is er Louise. Zij gelooft niet meer. Ze is terug thuis, maar een compleet buitenstaander. Hoe ze daar mee omgaat, en vindt dat ze daarmee om moet gaat, wisselt nog al.

Oscar zweeft tussen dat alles door, of is hij juist zo passief dat zijn complete zijn bewegingloos is? Hij komt in contact met de Molukse inwoners en leert er meer dan hij op school voorgeschoteld krijgt.

Nergens wordt nadrukkelijk genoemd in welke tijd dit speelt, en omdat dit kleine dorp al zo stil in de geschiedenis ligt, wordt het verhaal en haar karakters nog een tikje meer vervreemdend. Dit is een geschiedenisboek, maar net alsof het de geschiedenis van een andere versie van Nederland geeft.

Dus, wat is het? Je tijd waard.

Pastorale, Stephan Enter, Uitgeverij van Oorschot 2019

Two Night Stand

86 min.

I have to admit that this was much more fun than expected, but maybe it just hit me at the right spot at the right time. It’s not like the plot was mindblowingly original, but it did give some creative spins to the well-used trope of Unwanted Company becomes Much Wanted Company (good thing I’m not paid to give tropes names, I’ll explain).

film poster two night standMain character suffering of mediocrity and a very early mid-life crisis decides to try an one night stand to help herself out of her funk. Alcohol is involved.  The one night stand happens, she tries to escape, she’s snowed in. They try to keep their distance, they get overly honest with each other, the honesty hurts. And still all that snow.

The chemistry between the two helps a lot, but then there’s also the little sign of creativity when it comes to backstories and motivations. It’s also nice that not everything is sickeningly sweet and unbelievably dumb: for a romantic comedy these two main characters are kind of realistic.

So, it’s not all that. Maybe quite little. But what it is, is fun and sweet.

Two Night Stand, Entertainment One 2014

 

Niemand vertelt je hier ooit wat

Ze gaan me opereren vandaag.

Het was een situatie waarin vijf sterren een realiteit waren, en die situatie maak ik niet vaak mee als veel-lezende zeur en extra kritisch persoon op Nederlandse auteurs. Maar verdorie: Erik Nieuwenhuis was mijn intense hekel aan open eindes vergeten. Lap, het boek had zelfs langer gemogen wat mij betreft!

Spoiler. Misschien is het niet eens een echt open einde, het verhaal kan best als afgesloten beschouwd worden. Maar er gebeuren vreemde dingen in het verzorgtehuis waarvan Michiel zich niet eens kan herinneren hoe hij er is gekomen en waarom hij er is. En er wordt steeds meer lucht gepompt in de ballon van ‘WAT DAN?’ maar de ballon ontploft maar niet.

Mensen die wel beter los kunnen laten, of het niet erg vinden om zelf de gaten in te vullen, zullen zeker genieten van het lachwekkende want langzaam in unheimlich verandert.

Is dit nu al het tweede Nederlandse boek dit jaar waar ik positief over ben?

Niemand vertelt je hier ooit wat, Erik Nieuwenhuis, Brooklyn 2019

De buitenvrouw

Leerlingen in de eindexamenklassen vonden Theo Altena de minst erge die je voor Nederlands kon krijgen.

Enkele uren nadat mijn moeder mij wees op de Joost Zwagerman-essay prijs (ik twijfel nog over een onderwerp), vond ik dit boek in een buitenbiebje. Toeval bestaat niet?

Dit was mijn eerste boek van de auteur: Nederlandse schrijvers, zeker mannelijke, kunnen mij niet bekoren. Hoogste tijd was daar een uitzondering in, maar ook weer niet op zo’n manier dat ik mij voorlopig een Mulisch-fan noem.

Naast het essay-toeval was het de samenvatting waarvoor ik het boek wel wilde proberen: man wordt zich bewust van racisme in zijn directe omgeving en man is docent Nederlands op het voortgezet onderwijs. En volgens de recensies beschrijft Zwagerman beide dingen zoals het is!

Ik ben docent Engels op het MBO dus ik kan niet alles vergelijken, maar verder is het toch wel zeer regelmatig best confronterend. En het ‘dat is niet racistisch!’ waar je ook bij anders normaal nuchtere mensen tegen aanloopt – ook.

Natuurlijk, ik had de precieze details niet nodig van de lichaamsdelen van Theo’s minnares, maar verder was ik zeer verrast door hoe makkelijk dit boek was en hoe vermakelijk ik het vond.

De buitenvrouw, Joost Zwagerman, De Arbeiderspers 1994

Rafiki

83 min.

Eindelijk. Rafiki heeft Rafiki omdat het het Swahili-woord voor ‘vriend’ is en homoseksuele koppels vaak als vrienden moeten leven om niet (geweldadig) uit de samenleving verwijderd te worden.

Rafiki film posterDus geen relatie tot de Lion King.

Deze film was voor verschillende festivals uitgekozen en ik kon bijna meer de frustratie herinneren van het te missen in Rotterdam dan wat het verhaal ook al weer was.

Het verhaal is simpel. Twee jonge mensen bevrienden elkaar en worden verliefd op elkaar, maar omdat het allebei vrouwen zijn, zijn er heel veel mensen die dit helemaal gruwelijk vinden.

Daarin ligt ook mijn enige frustratie: wanneer krijgen lesbiennes eens een luchtig niemandalletje (schrijf je dat zo?) van een film waarin het alleen om kalverliefde gaat? Als films met heteroseksuele romances net zo’n hoog percentage van geweld zou hebben, zou de politiek er waarschijnlijk vragen over stellen. Enfin.

Rafiki was het wachten waard door de twee hoofdrolspelers, en door de boodschap waar het mee eindigt.

Rafiki, Shortcut Films 2018